مسجد نو یا مسجد شهدای شهر شیراز که روبروی حرم شاهچراغ(ع) قرار دارد با وسعت تقریبی دو هکتاری خود یکی از وسیع ترین مساجد ایران است. این مسجد تاریخی که بعد از مسجد عتیق شیراز ساخته شده است به مسجد جامع نو یا مسجد جامع جدید نیز شناخته می شود. مسجد نو از لحاظ تاریخی بعد از مسجد عتیق شیراز قرار میگیرد. این مسجد تاریخی در دوره اتابکان فارس ساخته شده است. اتابک سعد بن زنگی که یکی از حکام اتابکی فارس بوده است به هنگام بیماری فرزندش نذر می کند تا اگر فرزندش بهبود پیدا کند خانه اش را به مسجدی وسیع تبدیل کند. ساخت مسجد در سال 598 هجزی قمری آغاز شده و در سال 615 هجری قمری به پایان می رسد.
این مسجد که با نام مسجد اتابکی نیز شناخته می شود در طول تاریخ و بر اثر زلزله های سال های 895، 1183 و 1296 هجری قمری بارها تخریب شده و مورد مرمت و بازسازی اساسی قرار گرفته است به طوری که برخی معتقدند از بنای ساخته شده در دوره اتابکان آثار چندانی برجای نمانده است. نمای بیرونی مسجد به تازگی کاشی کاری شده است اما در بخش درونی مسجد طاق ها یی به چشم می خورد که با کاشی کاری هایی منقش به آیات و احادیث آراسته شده اند و بر روی آن ها تاریخ های گوناگونی از تعمیرات صورت گرفته در دوره های گوناگون به چشم می خورد. این مسجد یکبار در سال 895 هق و توسط یکی از وزرای ابراهیم شاه پادشاه هندوستان تعمیر شده است.
در دوره صفویه نیز این مسجد به دستور سلطان حسین صفوی بازسازی شده است. در دوران زندیه و قاجاریه نیز تعمیراتی در این مسجد صورت گرفته است. در سال 1345 ه.ش نیز مسجد مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. این مسجد علاوه بر رواق ها و ایوان های بیرونی دارای یک شبستان اصلی است. این شبستان فاقد تزئینات خاص بوده و دارای 24 ستون عریض است. شبستانی کوچکتر در شرق شبستان اصلی قرار دارد که دارای ستون های سنگی متعددی است. این مسجد هم اکنون هم برای اقامه نماز جمعه شیراز مورد استفاده قرار می گیرد. در سال های گذشته حیاط این مسجد با عبور یک نهر و وجود چند درخت سرسبز چنار محلی برای استراحت مردم بوده است اما متاسفانه اثری از درختان چنار برجای نمانده است.
