سنگ اشکن، سنگ شکن و سنگ شکنان همگی نام های یکی از بزرگترین غارهای مصنوعی جهان است. این غار که بر اثر برداشت سنگ با ابزار سنتی سنگ شکنی در طول سالیان دراز به وجود آمده است بزرگترین غار دستکند جهان نیز محسوب می شود. غار سنگ تراشان جهرم در سه کیلومتری این شهر زیبا و تاریخی و در قلب البرز کوه که در ابتدای دره ای به نام قلات قرار گرفته جا خوش کرده است. غار 350 متری طول داشته و عرض آن نیز بالغ بر 150 متر است و در درون آن بیش از یکصد ستون سنگی بزرگ و کوچک به چشم می خورد. هر چه در طول غار حرکت می کنید ارتفاع سقف کاهش پیدا می کند به طور که در انتهای غار به کمتر از یک متر می رسد.
این کوه که دارای سنگ های نرم آهکی و دولومیتی است برای سالیان دراز مامن سنگ شکنان بسیاری بوده است و سنگ های برداشت شده از آن که کاملا نرم بوده و خاصیت شکل پذیری داشته و در امور تزئینی به کار می رفته است در مکان های تاریخی متعددی همچون مسجد عتیق شیراز، باغ ارم، حرم شاهچراغ، ژاندارمری لارستان، بیمارستان نمازی و ... استفاده شده است. بنابر اقوال برداشت سنگ از دل این کوه به دوران صفویه باز می گردد. در آن زمان سنگ شکنان هر کدام یک دهنه از کوه یا به عبارتی یک مسیر را پیش رو می گرفتند و در دل کوه به جلو پیش می رفتند گاهی برای انکه سقف کوه ریزش نکند در مکان هایی بخش هایی از سنگ ها را باقی می گذاشتند که امروزه به صورت ستون باقی مانده است. برای جلوگیری بر تاریکی درون غار نیز در دل کوه تاقچه هایی حفر کرده و چراغ هایی را برای روشنایی با خود به درون دالان می بردند.
در البرز کوه جهرم نیز چندین سنگ شکن همراه یکدیگر شروع به حفر کوه و تراشیدن سنگ ها کرده اند و همین امر سبب شده تا دالان های متعددی به موازات هم شکل بگیرد و این غار مصنوعی و زیبا با ستون ها و دالان های پیچ در پیچ متعدد شکل بگیرد. از جمله داستان ها و روایت های شنیدنی این غار مصنوعی داستان یکی از خان زاده های ایلات عشایر به نام کاظم است که روزگاری از دامنه این کوه عبور می کرده است. وی که فعالیت سنگ شکن را بر فراز کوه می بیند مشتاق شده و از اسب پیاده می شود و مدتی را به پیرمرد می نگرد. در نهایت پس از هم کلام شدن با پیرمرد سنگ تراش به دعوت وی برای گذران شب عازم خانه او می شود. وی در همان شب عاشق دختر سنگ شکن می شود و با وجود مخالفت های خانواده اش پیرمرد را راضی به این وصلت می گرداند.
پیرمرد نیز تنها در صورتی که وی برای همیشه در آن شهر بماند و پیشه سنگ شکنی وی را ادامه دهد به این وصلت رضایت می دهد. کاظم که سال ها بعد وی را با نام استاد کاظم می شناختند سنگ شکنی را در دامان البرز کوه را پیشه می کند و بعد از او نیز فرزندان و نوادگانش این شغل را ادامه می دهند. در زمان های قدیم برداشت سنگ و شغل سنگ شکنی بسیار رایج بوده است اما با روی کار آمدن ماشین های مکانیکی غول پیکر و سنگ های زینتی برداشت از این نوع سنگ ها نیز کاهش پیدا کرده و عملا امروزه اثری از شغل قدیمی سنگ شکنی را نمی بینیم. این غار مصنوعی و زیبا که هم اکنون برخی از ستون ها و سقفش دچار ترک شده است یکی از جذاب ترین جاذبه های شهر جهرم است. کف این غار نیز با لایه نازکی از آهک پوشانده شده است.
