حمام وکیل یکی از بناهای تاریخی شاخص شهر شیراز است که در دوره زندیه و به دستور کریم خان زند ساخته شده است. این حمام در خیابان لطفعلی خان زند و در ضلع غربی مسجد وکیل و در نزدیکی بازار وکیل ساخته شده است. حمام وکیل که وسعتی بالغ بر 1400 متر مربع دارد هم از نقطه نظر معماری و هم از نظر تزئینات داخلی یکی از زیباترین نمونه های حمام ایرانی است. حمام به سان اغلب حمام های ایرانی از بخش های مختلفی همچون ورودی، هشتی، سربینه، میان در، گرمخانه، خزینه، تون، آب انبار، چال حوض، منبع آب و .. تشکیل شده است. ورودی این حمام با تکنیک هوشمندانه ای به صورتی دری کوچک و کوتاه و به صورت زاویه دار ساخته شده است تا از ورود و خروج سرما و گرما ممانعت نماید و دمای داخلی حمام را در سطح مطلوبی نگاه دارد.
با عبور از ورودی و هشتی وارد فضای سربینه می شوید. سربینه به صورت فضایی هشت ضلعی ساخته شده است که در آن هشت ستون سنگی تراش خورد به چشم می خورد که سقف گنبدی وسیعی را بر دوش می کشند. در میانه سربینه یک حوض سنگی هشت ضلعی زیبا نیز تعبیه شده است. دور تا دور سربینه را سکوهایی برای نشستن فرا گرفته اند که بر فراز آن ها طاق های رسمی بندی زیبایی به چشم می خورد. روبروی چهار سکو سربینه حوض های کوچک مستطیلی شکلی قرار دارد که معمولا حاوی آب سرد بوده و برای شستن پاها بعد از حمام کردن بوده است. در زیر سکوها نیز محفظه هایی سنگی تعبیه شده که محل قرار گرفتن کفش ها بوده است.
در سقف سربینه نیز جامخانه هایی تعبیه شده است که وظیفه تامین روشنایی فضای داخلی سربینه را بر عهده داشته اند. سرتاسر فضای سربینه با تزئینات فاخر و بسیار ظریف آهک بری آراسته شده است. در میان نقوش آهک بری ها از نقش گل و مرغ و خطوط اسلیمی گرفته تا صحنه هایی از داستان ها و آیات و روایات به تصویر کشیده شده است. برای عبور از سربینه و وارد شدن به گرمخانه باید از فضایی موسوم به میان در عبور کنید. میان در نیز با پیچ و خم های بسیار خود که برای دور از دید نگاه داشتن فضای داخلی حمام و عدم خروج حرارت تعبیه شده با آهک بری و نقوش بسیار زیبایی آراسته شده است. با عبور از میان در وارد گرمخانه می شوید که دارای فضایی مربعی شکل است و چهار ستون سنگی به همراه دو حوض نسبتا عمیق در آن به چشم می خورد.
کف این قسمت سنگ فرش شده اما در زیر این لایه لوله هایی تعبیه شده است که آب و بخار گرم در آنها جریان میافته و فضای حمام را گرم نگاه می داشته است. در گرمخانه فضایی به نام شاه نشین نیز تعبیه شده است و در علاوه بر شاه نشین ها دو حاکم نشین نیز در این فضا ساخته شده است. در این بخش ها حوضی مرمرین و زیبا نیز تعبیه شده است. گرمخانه در یکی از اضلاع خود دارای سه خزینه است. خزینه آب گرم، آب سرد و آب ولرم که از دو دیگ برای گرم کردن آب مورد نیاز حمام استفاده می شده است. آب انبار، گاورو و انبار مواد سوختی یا تون بخش های دیگری از این حمام تاریخی است. این حمام که تا دوره پهلوی مورد استفاده قرار می گرفته است یکبار در دوره قاجار مورد مرمت و بازسازی قرار می گیرد و نقاشی هایی از آن دوران بر روی دیوارهای حمام وکیل نقش می بنند. صحنه معراج رسول اکرم(ص)، قربای کردن حضزت اسماعیل(ع)، پیروزی سلطان سنجر، دیدار بیژن و منیژه تنها بخشی از روایت های تاریخی و دینی نقش بسته بر دیوارهای حمام وکیل است. در این دوره برخی از تزئینات دوره زندیه پوشانده شده بود که به همت میراث فرهنگی این تزئینات بازیابی شده است.
حمام تا سال ها به عنوان حمام نمره و بخشی از ان نیز به عنوان زورخانه مورد استفاده قرار می گرفته است تا اینکه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و مدتی به عنوان سفره خانه سنتی مورد استفاده قرار می گرفته است تا اینکه در یک بازنگری کلی به عنوان موزه به کار برده می شود. هم اکنون در این حمام زیبا مجسمه هایی مومی شکل قرار گرفته که شیوه حمام کردن در آن دوران را به خوبی به تصویر کشیده است.
