موزه آذربایجان در تبریز، یکی از مهمترین موزه های باستان شناسی ایران
موزه آذربایجان شهر تبریز در نزدیکی مسجد تاریخی کبود قرار دارد. این موزه پس از قریب به سه دهه تلاش تبریزی ها برای داشتن یک موزه ثابت در شهر تبریز، نهایتا در سال 1337 با همکاری و طراحی مشترک بین آندره گدار، باستان شناس فرانسوی، و اسماعیل دیباج رئیس بخش فرهنگ شهر تبریز کلید می خورد. موزه در نهایت پس از چند سال در سال 1341 ه.ش افتتاح می شود و به علت غنای آثار تاریخی نمایش داده شده در آن به سرعت در ردیف برترین موزه های ایران قرار می گیرد. به دلیل قدمت بیش از نیم قرنی موزه تبریز و تنوع بالای آثار باستانی و نمایش داده شده در آن، این موزه دومین موزه باستان شناسی ایران است.
بنای موزه که به طور کامل متاثر از معماری منطقه آذربایجان است ساختمانی سه طبقه است که شامل چند تالار وسیع برای نمایش آثار باستانی است. این موزه یکی از موزه های تخصصی ایران است و شامل کتابخانه تخصصی باستان شناسی، آزمایشگاهی مجهز و مخزنی پر از آثار باستانی است که به علت کمبود مکانی برای نمایش در مخزن نگهداری می شوند. در هر یک از تالارها آثاری متعلق به دوره های تاریخی خاص به نمایش گذاشته می شود. در طبقه زیرزمین موزه بخشی با نام سنگ نگاره قرار دارد. این بخش با انواع کتیبه های سنگی، قوچ های سنگی، سنگ های قبرهای تاریخی از دوران مختلف و گاها مجسمه ها و پیکره های سنگی نگهداری می شود که از ارزش تاریخی بالایی برخوردارند. در بخش دیگر از این قسمت مجسمه های گچی بسیار زیبایی به نمایش گذاشته شده است که در عین ظرافت و زیبایی هر کدام داستانی از انسان و جهان پیرامونش را روایت می کنند. این مجسمه ها همگی کار آقای احد حسینی مجسمه ساز شهیر و هنرمند تبریزی است.
در طبقه اول که طبقه همکف بنا نیز هست آثار تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ تا دوران پیش از اسلام به نمایش گذاشته شده است. مهم ترین آثار به نمایش گذاشته شده در این بخش، آثار کشف شده با قدمتی بالغ بر 7 هزار سال از تپه اسماعیل آباد، سنگهای کشف شده از معدنی در جیرفت با قدمت دوران پش از تاریخ و نقوش خاص آن، اجساد کشف شده با قدمت چند هزار سال و مجسمه زن ایران باستان می باشد. البته در این تالار آثار بسیارمتنوع دیگری در معرض دید عموم است. در تالار دوم این موزه که در طبقه اول قرار گرفته است آثار مرتبط به دوران اسلامی نگهداری می شود. در این قسمت ظروف سفالی و لعابدار بسیار زیبایی آراسته به نقوش اسلیمی و طرح های ایرانی نگهداری می شود. علاوه بر این ظروف، آثاری از دوره ایلخانی نیز در این بخش به چشم می خورد. در بخشی از این تالار سکه و مهرهای تاریخی از دوران مختلف نگهداری می شوند. مهم ترین آثار به نمایش گذاشته شده در این بخش آثار مکشوفه از منطقه نیشابور است. اگر قصد استفاده از کتابخانه مجهز این موزه را دارید در این بخش آن را خواهید یافت.
