مقبره عینالی تبریز، آرامگاهی بر فراز کوه عینالی

در شمال شهر تبریز مجموعه رشته کوه های سرخ رنگی قرار دارد که در بین مردم به عینالی شهره است. این رشته کوه های سرخ رنگ که در ابتدا فاقد هر گونه پوشش گیاهی بوده مربوط به رشته کوه سرخاب است و به سبب حضور دو امامزاده به نام های عون و زید ابن علی که در گویش عامیانه عینعلی و زینعلی نامیده می شوند کم کم در بین مردم به عینالی شهره شده است. عینالی یک مجموعه تفریحی وسیع است که شامل تله کابین، زیپ لاین، کافه، رستوران، مسیر پیاده روی و همچین استخری وسیع با قابلیت قایق رانی است. این رشته کوهها یکی از مسیرهای مورد علاقه کوهنوردان تبریزی نیز هست. عینالی اما در بلندای خود امامزاده ای سرخ رنگ را در دل خود جای داده  که در نزد مردم تبریز از اهمیت و قداست بالایی برخوردار است.

این آرامگاه متعلق به عون و زید ابن علی است که بنابر برخی اقوال فرزندان حضرت علی(ع) هستند که در جریان لشکرکشی به ایران شهید شده و در این منطقه به خاک سپرده شده اند اما نظریه محتمل تر بر این اصل استوار است که این دو بزرگوار از نوادگان ائمه(ع) بوده اند. مقبره اولیه در دوران حکومت ایلخانی و در قرون نهم و دهم هجری ساخته می شود. در ساخت این آرامگاه از سنگ های سرخ رنگ کوه سرخاب  به همراه آجر استفاده می شود. اما با حمله عثمانی و تصرف این منطقه این بقعه تخریب می شود تا بار دیگر با پیروزی شاه عباس صفوی مقبره به طور کلی بازسازی می شود. در زمان قاجار نیز قهرمان میرزا این بقعه را که به سبب زلزله آسیب دیده بود با تکریم فراوان بازسازی می کند.

یک کتیبه در ایوان نشان از مرمت این بنا در اواخر دوران قاجار توسط  اسماعیل خان، والی آذربایجان، دارد. بنای فعلی یک ساختمان سرخ رنگ و زیباست که از همان فاصله دور چشم نوازی می کند. در بدو ورود به آرامگاه دو مناره بلند و قطور در طرفین قرار داشته و ایوانی با ستون های سنگی میان دومناره قرار دارد. ستون ها باظرافتی مثال زدنی حجاری شده اند که بسیار چشم نواز است. مقرنس کاری ایوان نیز بر زیبایی آن افزوده است. بنا از چندین بخش همانند گنبد خانه، مسجد و ایوان تشکیل شده است و چند اتاق پیرامون بقعه قرار دارد. داخل مقبره نیز با مقرنس کاری و اندکی گچبری به زیبایی آراسته شده است. دو ضریح کوچک در میان گنبدخانه قرار گرفته است که قبور را در بر گرفته اند. در نزدیکی این زیارتگاه یادمان شهدای گمنام هشت سال دفاع مقدس نیز قرار دارد.