بندرعباس ، قطب گردشگری جنوب ایران، دارای آثار تاریخی فراوان است که از جمله این اماکن دیدنی می توان به حمام گله داری آن اشاره کرد. این حمام توسط تاجر خیری به نام شیخ احمد گله داری در اواخر قرن سیزدهم (دوره قاجاریه) در محله قلعه شاهی یا اِوزی ها تاسیس و وقف مسجد محل گردید.
مصالح ساخت حمام
به دلیل رطوبت بالای منطقه این بنا از سنگ های دریایی- اسفنجی، ساروج محلی و گچ دستکوب ساخته شده است و در کف حمام هم از آجر فرش استفاده شده است. علت استفاده از سنگ های اسفنجی قابلیت جذب رطوبت بالای آنهاست که از دریای خلیج فارس تهیه می شده اند.
مشخصات معماری
این حمام دارای پنج گنبد است و فضای داخلی آن شامل قسمت های مختلفی چون بینه، سربینه، گرمخانه و خزینه است. حمام با یک راهروی هشتی کوچک شروع می شود که برای تنظیم دما و رطوبت ساخته شده است. فضای بینه یک محیط هشت گوش است که دارای چهار رختکن و یک حوضچه هشت ضلعی کوچک است.
میاندر، بینه را به گرمخانه متصل کرده و مکانی سرد و مرطوب است. سربینه به خزینه منتهی شده و محل شست و شو است . خزینه ، محل گرم شدن آب مصرفی حمام است و کانال هایی از جنس سنگ و ساروج برای انتقال آب گرم به قسمت های مختلف حمام دارد.
آبی که در حمام مورد استفاده قرار می گرفته از یک چاه ده متری تامین می شده که هنور پابرجاست. در زمانی که از آب برکه برای این منظور استفاده می کردند، آب از طریق سیستم چاه چرخ گاوی که دائم در حال حرکت بوده از چاه به انبار ذخیره آب منتقل می شده است. سیستم گرمادهی نیز دارای انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکش و گودال جمع آوری خاکستر بوده است.
در سقف بخش های مختلف حمام روزنه هایی تعبیه شده که نقش نورگیر و تهویه را ایفا می کردند. در فصول مختلف با باز و بسته کردن این روزنه ها دما و رطوبت فضا تنظیم می شد.
احیای حمام گله داری
پس از لوله کشی شهری و با آمدن حمام در منازل ، حمام گله داری به یک مکان متروکه مبدل شده بود؛ که در نهایت در دهه 1370 توسط اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری احیا شده و تبدیل به موزه ای فاخر گشت . این اثر ارزشمند تاریخی در سال 1374 به شماره ثبت 2003 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
