قلعه گردکوه دامغان

قلعه گردکوه یا دژ گنبدان دامغان

قلعه گردکوه یا گنبدان دژ دامغان که به نام گنبدان‌دژ نیز شهرت دارد‌، دژی است که در البرزکوه قرار گرفته است. دامغان، شهر زیبای استان سمنان یکی از قلعه‌های اساطیری را که "قلعه گردکوه" یا همان "دژ گنبدان" نام دارد، در خود جای داده است. بدین سبب قلعه گردکوه را اساطیری می‌نامند که قدمت بسیار طولانی دارد و در طول تاریخ شاهد وقایع زیادی بوده است. این قلعه تاریخی جزء قلعه‌هایی است که در دوره اسماعیلیان ساخته شده و در یک روستای تاریخی قرار دارد. این قلعه از جمله جاهای دیدنی دامغان هست که گردشگران را به خود جلب می کند.

یکی از جاهای تاریخی دامغان است که در فراز کوه قرار گرفته است و مربط به دوران اسماعیلیه است در این مکان که قلعه بزرگ و بلندی است در داخل ان که فضای بسیار بزرگی را دارد دارای سه اب انبار بزرگ و قدیمی است که هر سه به هم راه دارند و در فراز ان گنبد های بسیار بزرگی وجود دارد جنس اصلی مصالح ان از گچ و اهک بوده خود بنا یک بنایی کاملا محکم و با استحاک به شمار میرود و سازندگان ان هم در ساخت ان دقت فراوان داشته اند.

وجه‌تسمیه قلعه گردکوه

کوهی که قلعه گردکوه بر آن بنا شده است شکلی شبیه به گنبد دارد. برخی علت نام نهادن گرد‌کوه را همین گرد و گنبدی بودن کوه دانسته‌اند.قلعه گردکوه یکی از مهم‌ترین پناه‌گاه‌های مستحکم و غیرقابل تسخیر فرقه اسماعیلیه در ایران بوده است. ارتفاع تقریبی این کوه ۱۰۰۰متر بوده و طول آن در حدود نیم کیلومتر است. قلعه گردکوه از لحاظ موقعیت طبیعی یکی از قدیمی‌‌ترین پناه‌گاه‌های دفاعی است که در دوره‌های مختلف تاریخی مورد استفاده اقوام و افراد مختلف قرار گرفته و از گذشته دارای اهمیت بوده است.در چند جای کوه و در اطراف قلعه گردکوه، چند عمارت در نقاط مختلف کوه قرار گرفته است که به منظور دیده‌بانی ساخته شده است.

گردکوه، قلعه ی افسانه ای در دامغان! 

نمای فرنگی این دژ در حوالی شالوده کوهی که دژ بر آن سازه شده مسکون بوده است و احتمالدارد برخی از کدخدا و صحبت دژنشینان در‌این نصیب معاش می کردند و این محوطه دارنده حصاری بوده بهارتفاع یک فرسخ که هنوز نیز اثر ها آن بر جاست بنای داخلی این دژ کوهستانی دارنده اطاقهای متفاوت و انبارهای برای ذخیره خوارو توشه و اسلحه سازه شده‌است . از نگاه آب رسانی به قلعه یا این که به عبارتی دژ بوسیله جویبار بوده که از چشمه فیخار با نازکی خاصی به قله کوه جهت دهی می کردند . یکی راههای زود زانو زدن در قبال معاند بستن همین آب یا این که نرسیدن مواد غذایی به دژ نشینان در هنگامنزاع بوده است . به همین خاطر در گردکوه آب انباری حفر کردند که عظیم ترین آب انبارهایی است که در دژهای کوهستانی تاسیس شده است . 
سلاحهای دژنشینان تیرو کمان و گونه های آنان منجنیق و عراده بوده است چاه هايی حفر می کردند بیشتر جهت انبار و راس ذخیره غلات بوده و برخی از مواقع تحت عنوان چاه آب از آن به کارگیری می کردند . در گردکوه در دل سنگ آخورهایی صحیح کرده بودند جهت طعام و آب دادن به چارپایان هست .  

آشنایی با دامغان، شهر تاریخی و اساطیری

دامغان یکی از شهرهای استان سمنان است که در 340 کیلومتری شمال شرق این استان قرار گرفته است. در گذشته دامغان برای مدتی پایتخت ایران بوده است. به همین سبب، آثار تاریخی و باستانی زیادی در دل این شهر قرار گرفته‌اند. ازجمله معروف آن‌ها، قلعه گردکوه (دژ گنبدان) است.  زبان مردم دامغان فارسی با لهجه دامغانی است. سابقه شکل‌گیری این شهر تاریخی به دوره حکومت اشکانیان مربوط است. نام‌های قدیمی شهر دامغان عبارت‌اند از: پارتی، صد دروازه و هکاتم.در گذشته دور تا دور شهر دامغان دیوارهایی نفوذناپذیر کشیده شده بود که بازمانده‌های آن امروزه وجود دارند و به “دیوار بارو” مشهور هستند.