بقایای شهر نیشابور در دوره تاریخی، زمان ساسانیان تا حمله مغول به نیشابور، را شهر کهن نیشابور گویند که در کناره جنوب شهر فعلی نیشابور به صورت تپه‌های باستانی قرار گرفته است و با نام‌هایی چون بازار، کهن دژ، آلپ ارسلان، سبزپوشان، شادیاخ، تپه مدرسه، قنات تپه و تپه تاکستان شهرت دارد. در این بین، تپه‌های طرب آباد، سبزپوشان و قنات بوسیله ی هیئت باستان‌شناسی موزه متروپولتین و شهر کهنه نیشابور به دست هیئتی ایرانی-فرانسوی مورد بررسی قرار گرفت. شهر کهن نیشابور در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
باستان شناسان در نیشابور تاکنون موفق به تعیین مکان دقیق نیشابور قدیم نشده‌اند به همین دلیل نقشه های توپوگرافی از نیشابور قدیم کاملاً دقیق نیست و همگی بر پایه نیشابور تا قبل از حمله مغول است. بخشی از این خرابه ها کاملاً در زیر خاک مدفون شده اند که متاسفانه به دلیل حفاری‌های غیرقانونی و فروافتادگی‌های مزارع کشاورزی، مقدار زیادی سفال و آجر شکسته در این منطقه مشخص است.
