اسفراین کهن یا شهر تاریخی بلقیس اسفراین، قدمتی حدود چهار هزار سال دارد، در این منطقه در طول قرن ها همواره مردمی زیسته و تمدن ها آفریده اند. این شهر ازجمله جاهای دیدنی اسفراین به شمار می رود و هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جلب می کند.
قدمت شهر تاریخی بلقیس اسفراین
شهر تاریخی بلقیس 3 کیلومتری جنوب شرقی اسفراین قرار دارد ، این شهر از ویرانه‌های قدیمی اسفراین به شمار می‌رود. این بنا عظیم گلی پس از ارگ بم از دومین بنا های گلی ایران بشمار می رود اما به دلیل کشاورزی مقدار زیادی از زمین های این منطقه از بین رفته اند . وسعت این شهر 48600 مترمربع می‌باشد که بر روی تپه به ارتفاع 6 الی 9 متری قرار گرفته است.
بخش تاریخی این شهر تاریخی :
1- شهر بلقیس بر اساس اصول معماری ساسانی ساخته شده است که شامل سه بخش کهن‌دژ، ربض و شارستان بوده و 29 برج با ارتفاع‌های مختلف داشته که اغلب آن‌ها ویران شده‌اند.
2- در این شهر یک آتشکده نیز وجود دارد.
3- در کاوش‌های باستان‌شناسی قطعات چینی‌های سبز رنگ و همچنین چینی‌های گل و بوته‌دار لاجوردی بر زمینه سفید مربوط به عصر صفوی به دست آمده است. این طور که شواهد تاریخی به دست آمده نشان می دهد که این شهر در دوره صفوی به طور کامل نابود شده است و شهر اسفراین به حدود 3 کیلومتری شمال ویرانه شهر بلقیس در زمان صفوی منتقل شده است .
ثبت جهانی شهر تاریخی بلقیس اسفراین
اين شهر براي آخرين بار در دوره صفويه تخریب و شهر اسفراين به محل كنوني خود در 3 كيلومتري شمال آن منتقل شده است. به همین دلیل می توان این اثر را در زمره ارزشمندترین جاهای تاریخی اسفراین، به شمار آورد.
